انواع فرش دستباف كدام است؟
شستشوي فرش دستباف
فرش ايراني از ديرباز در اقصي نقاط جهان جايگاه ويژه اي داشته و به نوعي نماد هنر ايران است كه مي‌توان به روش هاي مختلفي و بر اساس طرح، اندازه، سبك محلي و غيره دسته بندي كرد.
به گزارش بازرگاني خبرگزاري مهر، در اين مطلب شما عزيزان را با انواع فرش دستباف آشنا مي‌كنيم. فرش دستباف ايراني را مي‌توان به روش‌هاي مختلفي دستبه بندي كرد مانند انواع فرش دستباف بر اساس طرح، اندازه، سبك محلي، نوع بافت، جنس و غيره. فرش ايراني از ديرباز در اقصي نقاط جهان جايگاه ويژه اي داشته و به نوعي نماد هنر ايران است. طرفداران در سراسر جهان اذعان دارند كه بهترين خريد فرش دستباف دنيا، متعلق به ايران است. از زماني كه بشر خود را شناخت و نيازهاي زندگي را احساس كرد، به ذهنش رسيد كه منسوجاتي داشته باشد كه او را از سرما و سختي زمين حفظ كند. پشم و موي حيوانات اولين اكتشافات بشر براي رفع اين نياز بود و در نتيجه پوست اين حيوانات اولين بستر يا به عبارتي فرش آنها بود.
به دنبال تكامل، انسان آموخت كه با خرد كردن و فشردن الياف پشم، مي‌تواند بستر ضخيم‌تر و گرم‌تري به نام نمد توليد كند و با يادگيري تكنيك‌هاي ريسندگي، براي اولين بار نخ پشمي را با اتصال نخ‌هاي افقي و عمودي نخ‌هاي پشم، گليم را اختراع كرد و اين سرآغاز اختراع گره يا فرش نرم بود كه در هنر و تكنولوژي پيشرفته بود.
انواع فرش دستباف كدام است؟
در سال ۱۳۲۸ اولين قاليچه‌ها به عنوان روكش اسب يا چادر مهاجران مورد استفاده قرار گرفت و بعدها پيشرفت‌هاي زيادي در ساخت اين محصول حاصل شد. محققان معتقدند كه رشد صنعت فرش در ايران به قرن ۱۶ و ۱۷ ميلادي برمي گردد.
قالي‌هاي ايراني براي مدت‌هاي مديد رايج بوده و مورد استفاده قرار مي‌گرفتند، چنان كه گزنفون، نويسنده يوناني در كتاب كوروش، بين سال‌هاي ۴۳۰ تا ۳۴۵ پيش از ميلاد چنين توصيف كرده است: «ايراني‌ها آنها را زير تخت‌هاي خود نرم مي‌گسترانند.»
فرش‌هاي دستبافت ايراني به دليل تنوع روش‌هاي توليد، اندازه، جنس، رنگ و تفاوت در شكل و ساختار در انواع مختلفي وجود دارد كه هر كدام نامي منحصر به فرد دارند.
انواع فرش دستبافت از لحاظ اندازه
رايج‌ترين اندازه‌هاي فرش دستبافت ايراني ۶ متري، ۹ متري، ۱۲ متري و ۲۴ متري مي‌باشد كه با در نظر گرفتن فضاي محيط گزينش مي‌شود.
· قالي: به فرشهايي كه در اندازه‌هاي ۳×۲ متر ،۵/۳×۵/۲ متر ،۴×۳ متر ،۴×۶ متر است، قالي گويند.
· قاليچه: فرشهايي هستند كه مساحتشان كمتر از ۴ متر مربع مي‌باشد. سايز قاليچه‌هاي معمول شامل ۲۰/۲×۴۰/۱ و ۵/۲×۵/۱ متر است.
· كلّگي: به فرشهايي كه از نظر عرض از قالي كم عرض تر و از نظر درازا از ۴ متر كمتر مي‌باشد كه در اندازه‌هاي ۳×۵/۱ متر ،۳×۷/۱ متر و ۷/۳×۲ متر بافته مي‌شود.
· كناره: فرشي كه براي راهروها و راه پله‌ها به كار برده مي‌شود و پهناي آن از ۷۰/۱ تا ۵/۰ متر و طول آنها از ۱۰-۳ متر متفاوت مي‌باشد و در برخي از موارد استثنايي نيز تا ۱۵ متر و بيشتر بافته مي‌شود.
· ذرع و نيم و ذرع چارك: به فرشهايي با ابعاد ۵/۱×۰۴/۱ و ۶۰/۱×۱۰/۱ متر ذرع و نيم مي‌گويند و نيز به فرشهايي كه ۳۰/۱×۸۰/۰ متر است ذرع و چارك گفته مي‌شود.
· پشتي: قاليچه‌هايي كه مساحتشان كمتر از يك متر مربع است. رايج‌ترين اندازه پشتي ۹۰×۶۰ سانتي متر است.
· پادري: قاليچه‌هاي كوچكي هستند كه اندازه پاگرد در بافته مي‌شود.
انواع فرش دستبافت ايراني از لحاظ طرح
انواع فرش دستباف كدام است؟
فرش دستباف اصفهان، كرمان و تبريز هميشه در بين شهرهاي ديگر معروف بوده اند كه عبارتند از:
فرش دستباف كاشان: يكي از محبوب ترين فرش‌ها در بين ايرانيان است. اين فرش در ايران و جهان بسيار شناخته شده است و در طرح‌ها و رنگ‌هاي متنوعي به فروش مي‌رسد. زيبايي بي نظير فرش دستباف كاشان باعث افزايش فروش توسط مصرف كنندگان شده است.
فرش دستباف تبريز: يكي ديگر از شهرهاي معروف ايران كه در توليد فرش دستباف تخصص دارد و طرفداران بي شماري دارد، شهر زيباي تبريز است. بافندگان هنرمندانه فرشهايي با نقش و نگارهاي خاص مي بافند. ظرافت اين نوع فرش در كمتر فرشي‌هاي به چشم مي‌خورد و شهر تبريز از قديم الايام به مهد توليد و توزيع انواع فرش دستباف در طرح‌ها و سبك‌هاي مختلف تبديل شده است.
فرش دستباف اصفهان: بافندگان و هنرمندان بيشماري در اين شهر وجود دارد كه به بافندگي فرش مشغول هستند و فرشهايي با طراحي ظريف و زيبا مي بافند.
فرش دستباف قم: شهر قم در زمينه هنرفرش بافي نيز حرفي براي گفتن دارد. فرش دستباف قم در رنگ‌هاي خاص با طرح‌هاي مختلف عرضه مي‌شود.
فرش دستباف نايين: نائين يكي ديگر از شهرهايي است كه در زمينه فرش دستباف تخصص دارد. هنر قالي بافي در اين شهر نيز مانند شهرهاي اصفهان و تبريز به صورت تخصصي و اختصاصي انجام مي‌شود.
انواع فرش دستبافت از لحاظ سبك محلي (شهر بافنده)
· فرش شهري: به فرش بافته شده در شهرها اطلاق مي‌شود. فرش بافته شده توسط بافنده شهري، ظريف و داراي طرح‌ها و نقش‌هاي فراوان است.
· فرش روستايي: قالي ساده و ابتدايي است كه در روستاها بافته مي‌شود. قالي‌هاي روستايي بيشتر بدون نقش و نگار بافته مي‌شوند (ذهني باف).
· قالي‌هاي عشايري: قالي‌هاي عشايري و ايلي مانند قالي‌هاي روستايي از نظر محيط و سبك زندگي ايل نشينان ساده و ابتدايي هستند. فرش‌هاي ايلي در اندازه‌هاي كوچك به شكل زمخت و خشن موجود هستند. كناره قاليچه عشايري ساختار پيچيده‌اي دارد كه اغلب در فواصل زماني معين به منگوله‌هاي كوچك پشمي متصل مي‌شود.
انواع فرش دستبافت از لحاظ نوع بافت
انواع فرش دستباف كدام است؟
انواع فرش دستباف از لحاظ نوع بافت و شيوه قرار گرفتن تار و پود، به سه مدل تقسيم بندي مي‌شوند:
فرش تمام لول: به معناي انحناي ۹۰ درجه پشت فرش و شيارهاي عميق پشت فرش است. همچنين نخ‌ها زياد از هم دور نيستند و شكل آن محكم است.
فرش لول: تارها در اين نوع فرش فاصله شأن به اندازه يك قطر نخ است. بافت تخت يك پوده و به شكل حصيري بافته مي‌شود، به اين صورت كه در هر رج، چله زير و رو شده و از پشت قالي نخ‌ها يكي در ميان ديده مي‌شوند.
فرش نيم لول: در اين نوع فرش پشت فرش انحناي گره ۴۵ درجه است.
انواع فرش دستبافت ايراني از لحاظ جنس
فرش‌هاي دستباف را مي‌توان با توجه به مواد مورد استفاده به ۵ گروه تقسيم كرد:
• پشم: نخ و پارچه از پنبه و الياف آن از پشم است. لازم به ذكر است كه بين ايلات و عشاير به جاي نخ پنبه از پشم استفاده مي‌شود.
• ابريشم كامل: فرشهايي كه چله و پرزشان از ابريشم است را ابريشم كامل مي‌گويند.
• گل ابريشم: در اين نوع قالي به جاي الياف پشم از ابريشم در نقش و كناره‌ها استفاده مي‌شود و معمولاً چله اين فرش‌ها ابريشم است.
• كف ابريشم: در محوطه اين گونه فرش‌ها به جاي الياف پشم از پرز ابريشمي استفاده مي‌شود.
سوف: نوعي فرش است كه از زمينه آن پودي ضخيم و نازك در بر گرفته است كه نقش گل و بوته آن پرزدار است.
انواع فرش دستبافت ايراني از لحاظ طرح
نقوش آثار و بناهاي اسلامي: اين گروه شامل كليه طرح‌هايي است كه برگرفته از نقوش و اشكال تزئيني بناها، سازه‌ها و كاشي‌هاي آنهاست.
نقوش شاه عباسي: اساس تمامي طرح‌هاي شاه عباسي بر اساس استفاده از گل معروف شاه عباسي در اين طرح است.
نقوش اسليمي: شكل اصلي اين نقوش بر اساس چرخش منظم و نقوش اسليمي است. نقوش اسليمي انواع و اشكال مختلفي دارد كه خود طبقه بندي مي‌شوند.
طرح‌هاي قابي: فرش با اشكال هندسي، مربع و لوزي است و در داخل هر يك از اين خانه‌ها نقوشي مانند گلدان، بوته، شاخه گل، درختاني مانند سرو و بيد، پرندگان و … كشيده شده است.
طراحي اقتباسي: اكثر طرح‌هاي اين گروه شباهت زيادي به طرح‌هاي فرش مناطق مرزي ايران و كشورهاي همسايه دارد كه ايراني‌ها با استفاده از هوش و ذكاوت خود آنها را اصلاح كرده‌اند. به همين دليل به طرح‌هاي تطبيقي معروف هستند.
طرح‌هاي ديگري هم وجود دارند كه در اينجا آنها را نام مي بريم:
طرح‌هاي محرابي، هندسي، ماهي درهم، طرح‌هاي شكارگاهي، طرح‌هاي گل فرنگ
فرش انواع و اقسام خاص خود را دارد كه با توجه به كاربرد يا ميل آنها بايد آنها را بشناسيم. با آگاهي كامل از جنس و انواع فرش مي‌توانيم بهترين انتخاب را داشته باشيم. اميدوارم كه اين مقاله مورد رضايت شما عزيزان قرار گرفته باشد.
آموزشگاه موسيقي غرب تهران
بازدید:
